Verslag deel 1: het evercafé te Geraardsbergen

Het evercafé werd op woensdag 19 november 2025 in de gebouwen van INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek) te Geraardsbergen georganiseerd. Recent werden al sessies gegeven in Leuven, Oudsbergen, Hoeselt en Oud-Turnhout. Dit volledig georganiseerd door de koepel faunabeheer in Vlaanderen en het ANB, met medewerking van het INBO en een gastspreker van de Boerenbond.

De afdelingen van Jagersliga Team-O en Team-W, alsmede het bestuur was er met een delegatie aanwezig. Samen met een 32-tal andere enthousiastelingen die de landbouw, Natuurpunt, Provincie, HVV en andere mensen binnen de jachtsector vertegenwoordigden.

Het onderwerp die brandde op de lippen van de avond, het everzwijn.

Op de agenda stond een infoluik:

1. Populatiebeheer van everzwijn: Wanneer en dewelke schieten - maakt het wat uit en waar staan we nu?

2. Preventieve maatregelen

3. En tot slot, wie vergoedt mijn schade?

Er werd meteen met de deur in huis gevallen, Vlaanderen staat er niet goed voor met de huidige trend. Dit, veroorzaakt door de klimaatopwarming.

Daar waar vroeger eens om de 10 jaar een mastjaar voorkwam, is dit nu soms om de 2-3 jaar. Dit zorgt voor zachte winters en comfortabele zomers, maar ook voor een heel hoog voedselaanbod en dus een zeer snelle reproductie van de everzwijnen.

Door de kort op elkaar gevolgde mastjaren, zorgt dit voor een zeer sterke, moeilijk te stuiten groei van +-37% per jaar! Zelfs, na het strekken van meer dan 4000 everzwijnen per jaar doorheen Vlaanderen.

Een misse inschatting

Door de geschoten everzwijnen te observeren is er door het INBO vastgesteld dat er zelfs inschattingsfouten werden gemaakt door de meest ervaren jagers. Door het overaanbod aan voedsel in Vlaanderen, groeit het everzwijn namelijk zo snel, dat het everzwijn reeds na 1 jaar klaar is om de rotte uit te breiden.

U leest het goed, het everzwijn bereikt in Vlaanderen in no-time 30 kg en zo lijken de jonge frislingen reeds op stevige overlopers!

Daarom werd er ook tijdens het topic "Populatiebeheer van het everzwijn" opgeroepen om zoveel als mogelijk frieslingen er tussenuit te halen door vangst en door deze voorrang te geven bij het strekken.

Om, op dit moment, de populatiegroei van everzwijnen in te beperken, roepen de bovenstaande instanties toe om te evolueren naar de volgende afschotcijfers:

• Jachtdruk op juveniele zeugen (0 - 12 maanden), de frislingen: Van 55% naar 75%

• Jachtdruk op jongvolwassen zeugen (13 - 24 maanden), de overlopers: Van 30% naar 35%

• Jachtdruk op volwassen zeugen (25+ maanden): Van 15% naar 30%

Volgens het INBO, misschien, een mogelijke manier om de populatie te proberen te stabiliseren. Met absoluut de nadruk op proberen...

De vragen branden op de lippen

Er klinkt geroezemoes bij de genodigden. Er duikt een spontane vraag op uit het publiek van Natuurpunt: "Heeft de wolf impact op de everzwijnenpopulatie?". Een zeer kort antwoord volgt door het INBO: "Neen, absoluut niet. Wetenschappelijk onderbouwde onderzoeken wijzen uit dat de wolf zich focust op reeën en kalfjes.".

Een opvolgende vraag van Dierenwelzijn Vlaanderen klinkt uit het publiek: "Is er geen natuurlijke rem die dit kan tegenhouden?". Het INBO reageert opnieuw wetenschappelijk onderbouwd: "Neen jammergenoeg niet. De natuurlijke rem is bestudeerd in de Hoge Venen en bleek niet te functioneren.".

Daarna klinken de jagers present uit het publiek: "Is er een mogelijkheid om vangkooien te gebruiken om deze te vangen?". Het antwoord is deze keer positief uit de hoek van het ANB: "Inderdaad, dit is mogelijk om aan te vragen via het ANB!".

Als afsluitende vraag, na veel over en weer gaan, klinken de jagers opnieuw uit het publiek: "Hoelang zal het nog duren voordat we warmtekijkers en dempers mogen gebruiken ter bestrijding bij nacht?". Het ANB ontwijkt op zich de vraagstelling en beantwoord de vraag als volgt: "Er mag reeds bestreden worden tijdens de nacht, na het aanvragen bij het ANB, met de lamp"...

Slot

Het gesprek over populatiebeheer raakte aan de kern van het probleem: we willen allemaal minder schade en meer evenwicht, maar dat vraagt kennis, samenwerking en volgehouden inspanning.

De cijfers tonen aan dat Vlaanderen nog altijd met groeiende populaties zit, en dat selectief en doordacht afschot noodzakelijk blijft. Toch gaat het niet enkel over schieten.

De verantwoordelijkheid strekt zich uit tot preventie, terreinbeheer en communicatie tussen jagers, landbouwers en overheid. Alleen zo kan er een duurzaam evenwicht ontstaan tussen mens en wild, tussen schadebeperking en respect voor het dier.

Het Evercafé in Geraardsbergen liet zien dat er geen eenvoudige antwoorden bestaan, maar wel veel engagement.

Beheer houdt ze niet altijd tegen. Wat dan met de schade, en vooral: wie betaalt de rekening.

Dit tersprake in "Verslag Deel 2: het evercafé te Geraardsbergen".

Interessante links voorzien tijdens het evercafé

• Voor alle info in verband met everzwijnen of als je er eentje gezien hebt in de buurt: everzwijnen.be 

• Alle cijfers en metingen vrijgegeven door het INBO: faunabeheer.inbo.be

• De referentie voor natuuropleidingen in Vlaanderen: inverde.be

• Wild In Zicht, een app gemaakt door het ANB: wildinzicht.be

• Het online platform waar je al je natuurwaarnemingen kunt vastleggen en de kennis over de natuur internationaal kunt vergroten: waarnemingen.be

Verslag door Luc Van den Abbeele, Jonas Libbrecht & Sam Debolle.