Via sociale media en de online pers zien we berichten passeren over het succes van een vijftiental gecontesteerde vangkooien die het Agentschap Natuur en Bos in Limburg gebruikt om populaties everzwijnen te decimeren. In 2023 werden in Vlaanderen 317 everzwijnen (ongeveer 1/10 van alle gedode everzwijnen in Vlaanderen) gevangen en gedood in kooien. De meest actuele gegevens over afschot en vangst zijn terug te vinden op de website van INBO.
De druk om vanuit de belangenverenigingen hiertegen te reageren is groot. Terecht of niet?
ᵖʰᵒᵗᵒ ᵇʸ ˢʰᵘᵗᵗᵉʳˢᵗᵒᶜᵏ
Het concept van vangkooien voor everzwijnen stoot nogal wat jagers om verschillende redenen tegen de borst. De meest gehoorde kritieken zijn: je kan onmogelijk selectief dieren wegnemen. Als een zeug in het net loopt en wordt afgemaakt, wat met de frislingen? Terechte opmerking.
Je kan je vragen stellen over dierenwelzijn. Als grotere dieren beginnen beseffen dat ze vast zitten, dan neemt de stress toe en worden kleinere dieren vertrappeld. Hoe lang duurt het dan nog vooraleer iemand de dieren komt afmaken? Terechte opmerking.
Dieren die gevangen en gedood worden, gaan naar het vilbeluik. Dat klopt deels. Everzwijnen die gevangen en gedood worden, behoren -zoals al het jachtwild dat gedood wordt in Vlaanderen- toe aan de titularis van de toestemming om dat wild te doden. In basisbeginsel is dat aan de jachtrechthouder. Everzwijnen die gevangen en gedood werden door het Agentschap voor Natuur en Bos werden effectief door Rendac opgehaald voor destructie. Naar wat wij uit eerste hand horen, zitten deze everzwijnen vaak met spoelwormen. Ze leven ook van compost en vuilniszakken. Geen ideale combinatie voor consumptie helaas.
Deze video toont hoe de kooien werken.
Bejagen en bestrijden.
Er is uiteraard een verschil tussen bejagen en bestrijden. We zijn goed in jagen, maar zijn we ook goed in bestrijding? Bij jacht proberen we populaties op niveau te houden. We streven ernaar om jaarlijks een deel van het wild te oogsten zonder de populatie te decimeren. Bij bestrijding ligt de essentie in het zo snel en efficiënt mogelijk reduceren van een te grote populatie. Weidelijkheid is bij bestrijding niet aan de orde. Elke jager weet hoeveel schade een rotte everzwijnen op een nacht kan aanrichten. Dat er in bepaalde gevallen drastisch moet ingegrepen worden, is voor iedereen duidelijk. Als woonwijken geterroriseerd worden, dan moeten de vangkooien snel en efficiënt worden ingezet. Toch!? Waarom hebben nogal wat jagers daar dan een probleem mee?
Jagers nemen het mensen kwalijk dat ze dieren vermenselijken. De aaibaarheidsfactor van een dier speelt een heel belangrijke rol. Maar bezondigen wij ons daar in dit geval eigenlijk niet zelf aan? Waarom hebben we een probleem met een vangkooi voor everzwijnen terwijl trechtervallen, vossenvallen en larsenkooien geen ethisch probleem vormen?
Dat jagers moeite hebben om te bestrijden wanneer dieren jongen hebben, is te begrijpen. Het siert hen wat ons betreft, maar dan moet iemand anders deze taak wel op zich kunnen nemen als er teveel schade is. Wat Jagersliga betreft zijn dit bij voorkeur mede-jagers!
De vangkooien die het ANB gebruikt, staan zowat allemaal binnen dichtbebouwde gebieden. Daar is veilig schieten vaak onmogelijk. Als everzwijnen wel gevangen en geschoten werden binnen de grenzen van jachtgebieden, is er eerst contact met de jachtrechthouder. In eerste instantie krijgt hij/zij de kans om in actie te komen. Lukt dat niet, dan grijpt het faunateam in. En ja, er worden ook leidende zeugen geschoten. Weidelijk? Nee! Efficiënt? Ja!
Laat ons ook even de positieve kant belichten. ANB en de stad Genk hebben extra gronden verpacht voor jacht, omdat nu duidelijk blijkt dat jacht een noodzaak is bij beheer. Ook ervaart een steeds groter deel van de Genkenaren dat jacht niet alleen om het plezier van de jager gaat, maar dat het natuurlijk evenwicht in ons dichtbevolkte landje niet vanzelf komt.
Iets wat nog heel belangrijk is in het verhaal van bestrijding, is dat er dringend meer mogelijkheden moeten komen voor jagers om gestrekt wild te kunnen verkopen. De mogelijkheden zijn nu veel te beperkt en zorgen ervoor dat nogal wat jagers hun edel wild aan dumpingprijzen verkopen aan de wildhandel of gewoon minder jagen. Mochten wij als jager ook versneden wild aan de man kunnen brengen, zoals dat ook het geval is in de ons omringende landen, dan zijn wij ervan overtuigd dat de exploderende populatie everzwijnen veel meer binnen de perken zou blijven. Ook daar timmert Jagersliga aan de moeilijke en lange weg.
Jacht moeten we niet verdedigen, maar uitleggen! We moeten ons daarnaast ook goed informeren en onszelf in vraag durven stellen. We moeten kritisch zijn. Niet enkel voor de ander, maar ook voor onszelf! Niet alleen jacht, maar ook beheer moet uitgelegd worden! Jagersliga blijft kritisch en we blijven kritische vragen stellen. We durven standpunten in te nemen die diplomatisch moeilijk liggen. Zowel tegenover de overheid als tegenover jagers.
Meer info over de reglementering van vangkooien voor everzwijnen kan je hier vinden. Hebben jullie vragen of opmerkingen over de vangkooien of over dit artikel, aarzel niet contact op te nemen via vragen@jllc.be .
Met weidelijke groet, Team Nationaal